Günümüzde üniversitelerin tek rolü salt eğitim vermekten çıkmıştır. Fil dişi kulelerinde araştırma yapan ve toplumla arasına set çeken kurumlar olmaktan uzaklaşan üniversiteler, çağımızda kamu ve özel sektörle giderek iç içe geçmeye başlamış ve ortak amaçlara eğilmişlerdir. Gerek inovasyon merkezleri olma konusunda gerekse toplumu dönüştürme konusunda etkin rol oynamaya başlayan üniversiteleri değerlendirmede artık verdikleri salt eğitime bakmak yetersiz kalmaktadır.
THE’nın yapmış olduğu 2019 Üniversite Etki Sıralaması’nda Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nde belirlenen 17 amaçtan 11’i değerlendirilmeye alınmıştır. Bu listenin 2020’de güncellenmesinde ise bu 11 hedeften daha fazlasının değerlendirmeye alınması amaçlanmaktadır.
Bu sıralamada, bahsetmiş olduğumuz gibi Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nden 11 tanesi;
– Sağlık ve Kaliteli Yaşam
– Nitelikli Eğitim
– Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
– İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme
– Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı
– Eşitsizliklerin Azaltılması
– Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar
– Sorumlu Üretim ve Tüketim
– İklim Eylemi
– Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar
– Amaçlar İçin Ortaklıklar
değerlendirilmeye alınmış ve 76 ülkeden 450’den fazla üniversite bu amaçlar çerçevesinde aldıkları puanlarla bir sıralamaya tabi tutulmuşlardır.
Sıralama | Üniversite Adı | Ülke | Puan |
1 | Auckland Üniversitesi | Yeni Zellanda | 97.2 |
2 | McMaster Üniversitesi | Kanada | 96.6 |
=3 | British Columbia Üniversitesi | Kanada | 96.2 |
=3 | Manchester Üniversitesi | Birleşik Krallık | 96.2 |
5 | King’s College London | Birleşik Krallık | 95.1 |
İlk 5’e giren üniversitelerin tamamı İngilizce konuşulan ülkelerden olmakla birlikte bunların hemen akabinde İsveç’ten 2 üniversite takip etmektedir.
6 | Gothenburg Üniversitesi | İsveç | 95 |
7 | KTH Kraliyet Teknoloji Enstitüsü | İsveç | 94.6 |
7 | Montreal Üniversitesi | Kanada | 94.6 |

Dünyanın en eski üniversitesi olarak kabul edilen İtalya’daki Bologna Üniversitesi ise kendini 21. Yüzyıla başarılı bir şekilde taşımış gözükmektedir. Ayrıca Bologna Üniversitesi ile kıyaslandığında oldukça yeni olan ve bununla birlikte Doğu Asya’da İngiliz İmparatorluğu tarafından temelleri atılan ilk üniversite olma özelliği taşıyan Hong Kong Üniversitesi de ilk 10’da kendine yer bulmaktadır.
9 | Bologna Üniversitesi | İtalya | 94.3 |
10 | Hong Kong Üniversitesi | Hong Kong | 94.1 |
Mimarlar ve Mühendisler Grubu’nun girişimlerinin katkısıyla düzenlenen 4. Ar-Ge ve İnovasyon Zirvesi ve Sergisi’nin 2. Gününde üniversitelerin sanal duvarlarını yıkıp; toplumla, kamuyla ve piyasayla iç içe olmasının şart olduğundan bahseden Özyeğin Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Esra Genç’in üniversitesiyle birlikte sözlerini eyleme geçirdiği ise Özyeğin Üniversitesi’nin bu listeye Türkiye’den ilk sırada giren üniversite olmasıyla tastiklenmiş görünüyor
Küresel Sıralama | Üniversite Adı | Puan |
72 | Özyeğin Üniversitesi | 79.2 |
87 | Hacettepe Üniversitesi | 77.2 |
92 | Koç Üniversitesi | 76.5 |
101-200 | Abdullah Gül Üniversitesi | 64.6-75.6 |
101-200 | Ankara Üniversitesi | 64.6-75.6 |
101-200 | Boğaziçi Üniversitesi | 64.6-75.6 |
201-300 | Erciyes Üniversitesi | 53.7-64.5 |
201-300 | İzmir Yüksek Teknoloji Üniversitesi | 53.7-64.5 |
201-300 | Kadir Has Üniversitesi | 53.7-64.5 |
201-300 | 19 Mayıs Üniversitesi | 53.7-64.5 |
201-300 | Sabancı Üniversitesi | 53.7-64.5 |
201-300 | Yeditepe Üniversitesi | 53.7-64.5 |
301+ | Bahçeşehir Üniversitesi | 23.8-53.6 |
301+ | Beykent Üniversitesi | 23.8-53.6 |
301+ | Çukurova Üniversitesi | 23.8-53.6 |
301+ | İstinye Üniversitesi | 23.8-53.6 |
301+ | İzmir Ekonomi Üniversitesi | 23.8-53.6 |
301+ | Marmara Üniversitesi | 23.8-53.6 |
301+ | TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi | 23.8-53.6 |
Türkiye’den ilk 100’de yer alan 3 üniversite bulunmaktadır ve bunlardan ikisi vakıf üniversitesidir. İlk 100’deki üç üniversitemizi biraz daha detaylı olarak inceleyecek olursak:
Özyeğin Üniversitesi | |
Sürdürülebilir Kalkınma Amacı | Puanı |
Sorumlu Üretim ve Tüketim | 74.9 |
Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar | 72.2 |
Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar | 70.9 |
Amaçlar İçin Ortaklıklar | 68.7 |
Hacattepe Üniversitesi | |
Sürdürülebilir Kalkınma Amacı | Puanı |
Sağlıklı ve Kaliteli Yaşam | 77.2 |
Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği | 65 |
Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar | 63..9 |
Amaçalr İçin Ortaklıklar | 68.8 |
Koç Üniversitesi | |
Sürdürülebilir Kalkınma Amacı | Puanı |
Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar | 77.9 |
Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği | 66.1 |
İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme | 58.6 |
Amaçlar İçin Ortaklıklar | 50.2 – 68.5 |
Bunun yanı sıra Birleşmiş Milletler’in belirlemiş olduğu Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan değerlendirilmeye alınan kategorilerdeki birinciler ise şöyledir;
Sağlık ve Kaliteli Yaşam: Hastalıkların tedavisi, sağlık hizmeti çalışma alanlarının desteklenmesi ve personaller ile öğrencilerin sağlıkları için araştırmalar yürütmede Auckland Üniversitesi öne çıkmıştır.
Nitelikli Eğitim: Erken yaşta ve hayat boyu öğrenmeye katkıları, pedagojik araştırmaları ve kapsayıcı eğitimiyle Gothenburg Üniversitesi bu kategoride lider gözükmektedir.
Cinsiyet Eşitliği: Cinsiyet etüdü araştırmaları, cinsiyet eşitliği politikaları, kadınları işe alma ve teşvik etme gibi alanlarda da Batı Sidney Üniversitesi ön plandadır.
İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme: Ekonomi araştırması, istihdam uygulamaları ve işe yerleştirdikleri öğrencileriyle McMaster Üniversitesi bu kategoride dikkat çekmektedir.
Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı: Patent ve örnek şirket sayısı ve endüstriden elde edilen araştırma geliriyle Yonsei Üniversitesi bu alanda en etkin üniversitelerin başında gelmektedir.
Eşitsizliklerin Azaltılması: Sosyal eşitsizlikler üzerindeki araştırmaları ve az temsil edilen gruplardan personel ve öğrencilere imkan sağlama politikalarıyla James Cook Üniversitesi bu kategorinin kazananı olmuştur.
Sürdürülebilir Şehir ve Yaşam Alanları: Kyung Lee Üniversitesi, bu alanda THE’nın listesinde kazanan olmuştur.
Sorumlu Üretim ve Tüketim: Kaynakların sürdürülebilir kullanımıyla ilgili çalışmalarıyla College Cork bu kategorinin kazananıdır.
İklim Eylemi: İklim değişikliği, enerji kullanımı ve iklim değişikliğinin sonuçlarıyla başa çıkma hazırlıkları ile ilgili araştırmalarıyla öne çıkan üniversite British Columbia Üniversitesi olmuştur.
Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar: Hukuk ve uluslararası ilişkiler araştırmalarının yanı sıra devlete danışman olarak katılımı ve akademik özgürlük politikalarıyla Ulusal Tayvan Üniversitesi bu alanın kazananı olmuştur.
Amaçlar İçin Ortaklıklar: Üniversitelerin, diğer ülkeler ile iş birlikleriyle Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın desteklenmesi ve tanıtılmasıyla ilgili çalışmaları kapsayan bu alanda Aukland Üniversitesi ve Manchester Üniversitesi önde gelen üniversiteler olmuşlardır.
Görüldüğü üzere, üniversiteler artık sadece verdikleri salt eğitim ile değerlendirilmemektedir. Çağımızda üniversiteler topluma katkıda bulunan, onu dönüştüren ve bu amaçla politikalar yürüten kurumlar olarak şekillenmektedir. Bu listede üst sıralarda yer alan üniversitelerin bir çoğu, klasik üniversite tanımını da başarıyla yerine getiren kurumlardır. Öğretim, araştırma ve bilgi transferi gibi üniversitenin klasik tanımlarına giren değerlendirmeyle oluşturulan bir sıralama olan yine The’nın 2019 yılı Üniversite Sıralaması ile Üniversitelerin Etki Listesi birbirine karıştırılmamalıdır.
2019 – Üniversite Etki Sıralaması | 2019 – Dünya Üniversite Sıralaması | Üniversite Adı |
1 | 201-250 | Auckland Üniversitesi |
2 | 77 | McMaster Üniversitesi |
=3 | 37 | British Columbia Üniversitesi |
=3 | 57 | Manchester Üniversitesi |
5 | 38 | King’s College London |
6 | 201-250 | Gothenburg Üniversitesi |
=7 | 187 | KTH Kraliyet Teknoloji Enstitüsü |
=7 | 90 | Montreal Üniversitesi |
9 | 180 | Bologna Üniversitesi |
10 | 36 | Hong Kong Üniversitesi |
Tabloda da görüldüğü üzere toplumsal etkisi büyük olan üniversitelerin hepsinin ilk 250 üniversite arasında olduğu görülmektedir. Bununla birlikte Oxford, Cambridge, Standford, MIT gibi Dünya Üniversiteler Sıralaması’nda üst sırada yer alan üniversitelerin toplumsal etkileri değerlendirmeye alınmış görünmemektedir. Üniversite Etki Sıralaması çalışmasında bu üniversitelerin değerlendirilmemiş olması ve değerlendirilmeye alınan üniversitelerin sayısının kısıtlı olması, bu sıralama incelenirken dikkate alınması gereken bir husustur.
Konu hakkında daha fazla ve detaylı bilgi için: https://www.timeshighereducation.com/rankings/impact/2019/overall/
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.